Een bezoek aan Auschwitz en Birkenau: praktische informatie, tips en eigen ervaring

Samen met een een aantal vrienden uit Boedapest reisden ik begin december naar Krakau voor een korte citytrip. Tijdens één van onze dagen bezochten we de bekende concentratiekampen vlakbij Krakau. Ik weet niet wat ik heftiger vond: Auschwitz of Birkenau. Misschien was het de combinatie wel, wat het echt zo indrukwekkend maakte. Eén ding is zeker: ik ga mijn bezoek aan de concentratiekampen in Polen nooit vergeten.

In deze blog vertel ik het één en ander over ons bezoek aan de concentratiekampen en geef ik ook wat praktische informatie zoals vervoer en entreekaarten.

We vertrokken rond 6 uur vanaf ons hostel naar het busstation, waar we rond half 7 met de bus vertrokken. Zeker geen pretje op een winterdag met een temperatuur van -8 graden. Eenmaal aangekomen bij Auschwitz waren we één van de eersten. Hierdoor hebben we op ons gemak rond kunnen lopen. We bezochten eerst het hoofdkamp (Auschwitz-I) en gingen vervolgens met de pendelbus naar Birkenau (Auschwitz-II). Oorspronkelijk was er ook nog een Auschwitz-III, deze bestaat inmiddels niet meer.

Mocht je trouwens denken dat je alleen Auschwitz-I hoeft te bezoeken, dan heb je dit zeker mis. Birkenau is compleet anders en 100% het bezoeken waard.

Auschwitz (Auschwitz-I)

Bij een bezoek aan het hoofdkamp ‘zoom je echt in’ op de verschrikkelijke gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zo zie je niet alleen hoe en waar de gevangenen leefden, maar ook wat voor heftige gebeurtenissen er verder gebeurden. In het kamp vind je verschillende gebouwen wat vroeger gevangenissen waren. Deze zijn nu als een soort van museums ingericht met veel informatie, foto’s, video’s en voorwerpen die uitleg geven over wat de Joden moesten doorstaan in die periode. Ondanks dat alles enorm heftig was, vond ik de experimenten misschien nog wel het ergst. Deze werden niet alleen uitgevoerd op de mannen en vrouwen op het kamp, maar ook op kinderen, zwangere vrouwen en pasgeboren baby’s. Ook leer je in Auschwitz veel over wat er op de andere concentratiekampen gebeurde.

Iets wat me bij is gebleven is dat vrouwen bij aankomst werden kaalgeschoren en in elkaar werden geslagen. Dit nadat ze gescheiden werden van familie, vrienden en hun bezittingen.

Extra indrukwekkend vond ik dat ze voor elk land een expositie hebben gemaakt, het komt allemaal een stuk heftiger binnen wanneer je in je eigen taal kunt lezen. Zo was er in het ‘Nederlandse gebouw’ veel te lezen over hoe het in Nederland ging tijdens de oorlog. Bijzonder vond ik een tekst van Anne Frank die daar beschreven stond:

Ik zie hoe de wereld langzaam in een woestijn herschapen wordt, ik hoor steeds harder de aanrollende donder, die ook ons zal doden, ik voel het leed van miljoenen mensen mee. – Anne Frank, 15 juli 1944

Auschwitz-Birkenau (Auschwitz-II)

Zoals ik al zei leer je in Auschwitz de achtergrond van de Holocaust kennen. Met alle gruwels in je achterhoofd is het erg heftig om – eenmaal bij Birkenau aangekomen – te zien hoe onmenselijk groot de kampen waren. Er staan schoorstenen tot zover je maar kunt kijken. Deze hoorden bij de gebouwen die na de oorlog gebombardeerd zijn, om zo de gebeurtenissen te verdoezelen. Bij aankomst zie je meteen de bekende ingang met het – misschien wel nog bekendere – treinspoor. Birkenau was bedoeld als vernietigingskamp. Op een gegeven moment stopten de treinen met Joden niet meer om ze gevangen te nemen in de gebouwen, maar reden treinen de crematoria’s in. Aan het einde van het spoor is een monument gebouwd met een tekst over de gebeurtenis, deze is in veel verschillende talen vertaald.

Iets wat een vriend van me wist te vertellen was dat niet alleen de nazi’s de gevangenen cremeerden, maar dat ze hier ook Joden toe dwongen. Er waren dus mensen die geforceerd werden om mede lotgenoten te cremeren, waaronder soms familie en bekenden. Bizar heftig.

Entreekaartjes voor Auschwitz en Birkenau

Het bezoek aan Auschwitz en Birkenau is gratis, dit wordt ter beschikking gesteld door veel verschillende landen over de hele wereld. Ze willen dat de gebeurtenissen tijdens de holocaust nooit vergeten worden. Ondanks dat je kaartjes gratis zijn is het wel verstandig om te reserveren, dat kan via de website van Auschwitz. Je kunt ook een tour boeken via die website (dat kost wel een paar euro). Boek zo vroeg mogelijk tickets: vol = vol! Je er ook voor kiezen met een georganiseerde tour vanuit Krakau te gaan. Wij kozen ervoor om zonder gids te gaan en konden op ons eigen tempo rustig rondkijken.

Let op: Tussen 1 april en 31 oktober ben je verplicht om met een gids naar Auschwitz-I te gaan.

Vervoer naar Auschwitz en Birkenau

Je kunt met het openbaar vervoer van Krakau naar Auschwitz reizen. Er gaan regionale bussen die ongeveer anderhalf uur duren en precies bij het kamp stoppen. Met de trein doe je er iets langer over en moet je ook nog een stukje lopen. Je kunt natuurlijk ook de taxi vanuit Krakau nemen, maar dat kost een stuk meer. Wanneer je een georganiseerde reis hebt geboekt regelen ze over het algemeen de busreis ook.

Tussen Auschwitz en Birkenau gaat een shuttlebus die je in zo’n 10 minuten van plek naar plek brengt. De shuttlebus is net als de entreekaartjes gratis.

Tips voor een bezoek aan de Auschwitz-Birkenau concentratiekampen

Aangezien je zo een dag onderweg bent en veel moet lopen is het belangrijk om met een aantal dingen rekening te houden.

• Rugzakken en grote tassen moet je achterlaten bij een bewaakte garderobe. Neem dus een klein tasje mee met een maximale grootte van 30 x 20 x 10 cm.
• Ga niet in het hoogseizoen, het is dan een stuk drukker.
• Ga zo vroeg mogelijk. Wij waren er rond 8 uur en dat was zeker geen overbodige luxe. ‘s Ochtends kun je een stuk rustiger rondlopen.
• Doe goede schoenen aan. Auschwitz en Birkenau hebben beide een groot oppervlak en je moet ver lopen om alles te zien.
• Houd er rekening mee dat je veel buiten loopt. In ons geval was het erg koud en had ik aan een thermoshemd, twee truien en een dikke winterjas nog niet genoeg. Daarentegen zul je in de zomer weer aan zonnebrand moeten denken.
• Neem een fles water mee en eventueel wat kleine snacks, er zijn weinig plekken waar je eten en drinken kunt halen.
• Plan iets leuks in voor na je bezoek aan de kampen. Ik kon in ieder geval wel wat afleiding gebruiken na alle heftige indrukken.

Ik vind dat iedereen eigenlijk wel een keer bij Auschwitz en Birkenau moet zijn geweest. Het is immers een belangrijk stuk geschiedenis dat we zeker niet mogen vergeten. Ben jij al eens in Auschwitz geweest?